Bảo hiểm ô tô, bảo hiểm xe máy – Sản phẩm chiến lược của các doanh nghiệp bán lẻ

Cùng với sự phát triển của nền kinh tế, số lượng ô tô, xe máy được tiêu thụ tại Việt Nam thời gian gần đây không ngừng tăng lên. Theo Cục quản lý và giám sát đường bộ, tổng số phương tiện cơ giới đăng ký lưu hành cả nước hiện nay khoảng 34,5 triệu chiếc (trong đó 1,8 triệu ô tô và 32,65 triệu xe máy). Trung bình mỗi năm có khoảng 150.000 xe ô tô mới và cũ được nhập khẩu, lắp ráp và tiêu thụ tại Việt Nam. Đây có thể coi là mảnh đất màu mỡ đối với lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm xe cơ giới

Những kết quả đạt được

Với mục tiêu nâng cao doanh số, mở rộng thị phần, hầu hết các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ trên thị trường đang không ngừng nỗ lực phát triển mạng lưới phân phối các sản phẩm bảo hiểm  xe máy, bảo hiểm xe ô tô. Doanh thu của các công ty bảo hiểm phi nhân thọ dành cho sản phẩm bảo hiểm xe cơ giới cũng ngày càng gia tăng qua từng năm.

Đến Năm 2011, doanh thu bao hiem xe may, bảo hiểm xe ô tô toàn thị trường ước đạt 6.243 tỷ, tăng trưởng 17% và chiếm 31% tổng doanh thu phí của tất cả các nghiệp vụ. Dẫn đầu là Bảo Việt 1.493 tỷ đồng, PIJCO 910 tỷ đồng, Bảo Minh 565 tỷ đồng , PVI 567 tỷ đồng, PTI 524 tỷ đồng, AAA 350 tỷ, Liberty 322 tỷ đồng. 

Trong top các doanh nghiệp dẫn đầu, ngoại trừ PVI còn lại hầu hết các công ty khác đều coi nghiệp vụ xe cơ giới là sản phẩm chủ lực với tỷ trọng doanh thu cao nhất. Đặc biệt tại nhiều doanh nghiệp, phí thu từ bao hiem xe may, bảo hiểm xe ô tô chiếm tỷ trọng trên 50% như: Liberty 76%, AAA 73%, Xuân Thành 65%, PTI 50%, PJICO 49%, MIC 46%, Bảo Việt 31%. 

Những năm vừa qua, bao hiem xe may, bảo hiểm xe ô tô đã có một thời gian dài tăng trưởng nóng, nhiều doanh nghiệp do chịu áp lực về doanh số và thị phần nên đã cạnh tranh bằng các yếu tố phi kỹ thuật như: cạnh tranh bằng hạ phí bảo hiểm, tăng chi quản lý, mở rộng điều khoản, điều kiện bảo hiểm không tương xứng với phạm vi chấp nhận bảo hiểm… khiến cho tỷ lệ bồi thường tăng cao. Riêng năm 2011, số tiền bồi thường của nghiệp vụ này ước đạt 3.157 tỷ đồng, tương ứng với tỷ lệ bồi thường 51%.

Bất cập trong việc phát triển mạng lưới phân phối

Do bao hiem xe may, bảo hiểm xe ô tô là sản phẩm bán lẻ, người bán hàng thường phải tiếp cận trực tiếp tới từng cá nhân, tổ chức nên đòi hỏi mạng lưới đại lý phải khá dàn trải. Tuy nhiên, do phí bao hiem xe may, bảo hiểm xe ô tô thường rất thấp: phí bảo hiểm cho một xe gắn máy chỉ trên 60 nghìn đồng, bảo hiểm TNDS cho xe ô tô bình quân cũng chỉ vài trăm ngàn đồng nên không hấp dẫn các đại lý bảo hiểm tham gia. Việc xây dựng hệ thống phân phối vì vậy vấp phải rất nhiều khó khăn.

Phát triển mạng lưới đã khó, kiểm soát, hạn chế rủi ro càng nan giải hơn. Mạng lưới rộng đồng nghĩa với nguy cơ bị mất ấn chỉ là rất cao. Thông thường, một tổng đại lý có thể có hàng trăm đại lý con, mỗi đại lý con lại có nhiều đại lý cấp thấp hơn. Nếu doanh nghiệp quản lý không tốt sẽ dễ xảy ra mất ấn chỉ và đây cũng là nguyên nhân cho trục lợi bảo hiểm. Thêm vào đó, hệ thống đại lý lớn nếu không được quản lý tốt sẽ rất dễ dẫn đến thất thoát. Trên thực tế, hầu hết các doanh nghiệp bảo hiểm đều gặp phải tình trạng bán hàng mà không thu được tiền do đại lý thu phí nhưng chưa nộp hoặc không nộp về công ty. Ngoài ra, trên thị trường bảo hiểm thường xảy ra tình trạng các đại lý thường xuyên nhảy việc hoặc một đại lý cùng lúc bán sản phẩm cho nhiều doanh nghiệp bảo hiểm. Vì thế, không hiếm gặp các trường hợp một đại lý có thể có tới 2 - 3 cuốn ấn chỉ của các công ty bảo hiểm khác nhau. Điều này mặc nhiên vi phạm quy định của pháp luật về bảo hiểm, tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có biện pháp nào khả dĩ để có thể giải quyết rốt ráo và kiểm soát triệt để.

Lời kết

Mặc dù bao hiem xe may, bảo hiểm xe ô tô luôn có tỷ lệ bồi thường cao so với các nghiệp vụ khác, song đây cũng là nghiệp vụ có mức giữ lại (retention) cao nhất, các công ty bảo hiểm hầu như không phải tái bảo hiểm và đồng bảo hiểm vì vậy đã tạo ra dòng tiền lớn và ổn định cho phép các công ty có thể sử dụng vào các hoạt động đầu tư tài chính tạo ra khoản lợi nhuận đáng kể. Hơn thế nữa, xét về khía cạnh xã hội, nghiệp vụ bao hiem xe may, bảo hiểm xe ô tô còn đóng vai trò tích cực trong việc tạo công ăn việc làm cũng như góp phần đảm bảo an toàn toàn giao thông và khắc phục tổn thất khi tai nạn xảy ra. 

Nền kinh tế năm 2012 được dự kiến là vẫn tiếp tục chịu ảnh hưởng sâu rộng của suy thoái kinh tế toàn cầu. Cùng với thông điệp của Chính phủ là ưu tiên kiềm chế lạm phát, cắt giảm đầu tư công, hẳn rằng doanh thu phí bảo hiểm từ khu vực khách hàng là các doanh nghiệp và tổ chức sẽ sụt giảm mạnh. Do vậy, các công ty bảo hiểm đã và đang hướng sự quan tâm nhiều hơn sang khu vực khách hàng cá nhân, và sản phẩm bao hiem xe may, bảo hiểm xe ô tô khi đó sẽ càng khẳng định vị trí quan trọng của mình trong chiến lược và cơ cấu doanh thu của doanh nghiệp bảo hiểm.